Is perfectionisme echt zóóó slecht?

“Ik denk niet dat mijn zoon hoogbegaafd is, want hij is alles behalve een perfectionist.”

Oh.

Ik laat dit even zakken.

Er borrelen zoveel vragen in me op.

Zoals:

  • Wat versta je onder perfectionisme?
  • Hoe zou perfectionisme zich uiten?
  • Is elk hoogbegaafd kind perfectionistisch?

Laat ik het daar even over hebben.

 

Wat is perfectionisme?

Perfectionisme is een persoonlijkheidskenmerk waarvan algemeen wordt aangenomen dat het betekent dat je jezelf hoge normen oplegt. Je streeft als het ware naar perfectie.

Over het algemeen heeft perfectionisme een negatieve bijklank. Behalve wanneer je op een sollicitatiegesprek moet aangeven wat je negatieve kanten zijn, en jij denkt leep te zijn door ‘ik ben wel vrij perfectionistisch’te zeggen.

 

Twee soorten perfectionisme

Nochtans hoeft perfectionisme niet altijd iets slecht te zijn. Het kan er ook voor zorgen dat je hoge standaarden hebt voor jezelf, en hier kracht uit haalt om steeds beter te willen doen. Dit wordt ook wel ‘prestatiegericht perfectionisme’ genoemd, en volgens sommige wetenschappelijke studies hangt dit samen met sterke prestaties en een hoger algemeen welbevinden.

Natuurlijk kan perfectionisme ook betekenen dat je heel erg bang wordt om fouten te maken, omdat je streeft naar iets dat in feite onhaalbaar is. Je gaat twijfelen aan je eigen mogelijkheden en dit kan je behoorlijk naar beneden halen. Deze vorm van perfectionisme wordt ‘zelfkritisch perfectionisme’ genoemd.

 

Is elk hoogbegaafd kind perfectionistisch?

Uit het onderzoek van Project Talent (zie bron) bleek dat cognitief sterke kinderen niét vaker last hadden van zelfkritisch perfectionisme dan andere kinderen. Op het vlak van prestatiegericht perfectionisme scoorden begaafde kinderen wel iets hoger.

Met andere woorden: er is een positieve en een negatieve variant van perfectionisme. Het is niet zo dat alle cognitief sterke kinderen sowieso perfectionistisch zijn.

 

Ja maar, wat als mijn kind wél perfectionistisch is?

De zelfkritische variant van perfectionisme kan bij alle kinderen voorkomen, en cognitief sterke kinderen zijn daar geen uitzondering op.

Er werd dan ook nagegaan wat de oorzaken zouden kunnen zijn van dit negatieve perfectionisme. Wat zorgt er nu voor dat een kind zichzelf zo een wurghoge lat oplegt en aan zichzelf gaat twijfelen?

Het antwoord? Je gaat het misschien niet zo graag lezen… Voor mij was het in elk geval een wake up call.

Maar het ligt grotendeels aan… de ouders.

Hoe ouders reageren op faal- en succeservaringen van hun kind is een belangrijke factor in het perfectionisme-verhaal. Door te weinig begrip te tonen bij fouten, heel hoge verwachtingen te hebben en aandacht en affectie afhankelijk te maken van de resultaten van het kind, werken ouders zelfkritische perfectionisme in de hand.

 

Help! En wat moeten we dan doen?

Je hiervan bewust zijn is al een grote stap.

  • Mag je zelf fouten maken van jezelf? Hoe spreek je tegenover je kind én jezelf over fouten maken?
  • Hoe belangrijk is de beste zijn voor jou?
  • Zou het kunnen dat je wat minder aandacht besteed aan een kind dat je misschien wat teleurgesteld heeft met mindere punten op school? Of krijgt een kind net extra aandacht en affectie omwille van een heel goed rapport?

Beide gevallen kunnen je kind doen geloven dat affectie niet onvoorwaardelijk is, maar moet ‘afgekocht’ worden met goede prestaties. (Dat vond ik persoonlijk wel heftig, want wie trakteert er nu niet graag voor een super goed rapport?)

Door je bewust te zijn van deze valkuilen, kan je als ouder vermijden dat je kind fouten als de vijand gaat zien. En misschien, heel misschien, kan jij dat dan ook gaan leren.

Voor mij is het in elk geval al een interessant leerproces geweest (met vallen en opstaan, maar hey, ook hier geldt: fouten maken mag!).

Opmerkingen

0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments

Aanbevolen Blogs

Image 1
07/12/23

Ik viel heel diep in de leerkuil – en dat deed pijn

‘De leerkuil in het lager onderwijs? Vergeet het maar, dat bestaat niet voor hoogbegaafde leerlingen’. Deze krasse uitspraak deed me denken aan hoe elk kind moet leren om door te zetten als het eens niet vanzelf gaat.

Lees meer
Image 1
23/11/23

Help! Ik kan niet om hulp vragen!

Ik sta voor een volle aula en als ik naga of iemand een vraag heeft, blijft het helemaal stil. Ik ga er dan vanuit dat het allemaal duidelijk was, maar na de test blijkt het omgekeerde waar.

Lees meer
Image 1
17/08/2023

Daar zat ik dan. Moederziel alleen op een tropisch eiland.

Daar zat ik dan, moederziel alleen op een tropisch eiland. Nu ja, ik was niet helemáál alleen, maar het voelde wel zo.

Lees meer
Image 1
01/06/2023

Hoogbegaafdheid? Dat bestaat hier niet

‘Je moet begrijpen dat dit echt nieuw is voor ons. Wij hebben dat hier nog nooit meegemaakt op onze school. Hier zitten gewoonweg geen hoogbegaafde kinderen’.

Lees meer
Image 1
25/05/2023

Meisjes niet welkom!

‘Onze dochter zat vorig jaar in de kangoeroeklas en ze keek elke week zo uit naar dat ene uurtje.’ Maar helaas, dit jaar was dat wel anders...

Lees meer...
Image 1
18/05/2023

Haar ouders hadden het helemaal verpest!

‘Het werd ons afgeraden haar nog spelletjes rond cijfers en letters te kopen.’ De ouders tegenover mij zitten er ongemakkelijk bij. Alsof ze iets fout gedaan hebben. Iets heel, heel fout.

Lees meer
Image 1
11/05/2023

Oren dicht!

Kan ik niet tegen lawaai omdat ik oud word, of omdat ik een gevoelig zenuwstelsel heb? Misschien wel een beetje van allebei. Thuis heb ik alvast een spiegel, want de oudste kan al helemaal niet tegen lawaai...

Lees meer
Image 1
04/05/2023

Een hoek af – is je kind in de hoek zetten effectief?

Even een vraagje. Heb jij vroeger wel eens in de hoek moeten staan? Omdat je iets had mispeuterd? Of omdat je niet had geluisterd? Zo ja, wat dacht je dan? Dacht je 'oh jee, dit zal ik nooit, nooit meer doen?' Of eerder toch iets anders?

Lees meer
Image 1
27/04/2023

Waar is de AAN/UIT knop van je kind?

Met de beste wil van de wereld kon mijn brein geen antwoord verzinnen op een super eenvoudige vraag. Brandstof op. Over and out. ‘Computer says no’.

Lees meer
Image 1
20/04/2023

Kijk eens met een andere bril naar je kind

Problemen willen begrepen worden.’ Ik leg meteen een link naar wat ik steeds probeer te doen in mijn gesprekken, zowel met ouders als met kinderen.

Lees meer
Image 1
6/04/2023

Is het elke ochtend ook zo’n strijd bij jou?

7u30 en ze zijn al even beneden. De afspraak is dat we nu in actie schieten. Maar toch is het elke ochtend een strijd om op tijd klaar te zijn en alles gedaan te krijgen.

Lees meer
Image 1
30/03/2023

Wat als je heel veel van jezelf herkent in je kind?

En dan denk ik… het zou wel veel verklaren mocht ik het ook zijn. Moet ik dan zo oud geworden zijn, om daar nu pas achter te komen?” Ze is welgeteld twee minuten gaan zitten tegenover me, en komt met deze bekentenis. Nu ja, het voelt als een bekentenis. Dat zie ik. Het voelt als iets dat je bijna niet mag zeggen, maar tegelijk lucht het zo op. Dat zie ik ook.

Lees meer
Image 1
23/03/23

Hij wilt mijn vriendje niet meer zijn…

Snelle hoofdjes gaan sneller méér verwachten van vriendschappen dan hun leeftijdsgenootjes. Dat kan leiden tot hele mooie, maar ook tot hele trieste momenten.

Lees verder
Image 1
16/03/2023

Hou jij jezelf tegen om te gaan schitteren?

We gingen een weekendje naar de Ardennen, en aangezien ze vrij goed weer voorspelden, had Manlief een wandeling uitgestippeld. Hoewel ik in het verleden hele mooie en leuke wandelingen maakte, spoken er steeds twee gedachten door mijn hoofd. 1/ Ik kan niet goed wandelen. 2/ Ik doe dat daarom niet graag.

Lees meer
Image 1
9/03/2023

Hoe begaafde meisjes onzichtbaar worden

Er is een groepje dat sterk rekenwerk krijgt, hoor ik van mijn zoon. Maar dan blijkt dat er alleen maar jongens in het groepje zitten. Waar zijn die begaafde meisjes gebleven? En waarom worden zij niet opgepikt?

Lees meer
Image 1
2/3/2023

Iedereen een IQ test! Of niet?

To test or not to test? Is that the question? Moeten we allemaal een IQ test laten doen, of is het ingewikkelder dan dat?

Lees meer
Image 1
23/02/2023

Hoe wéét je nu dat je hoogbegaafd bent?

'Heb je een IQ test gedaan?' vroeg ze. 'Nee' zei ik. 'Hoe kan je het dan zeker weten?' vroeg ze me.

Lees meer
Image 1
16/02/2023

Stap 1 bij perfectionistische kinderen

Sinds een paar weken ben ik heel openlijk gaan verkondigen wat ik wil bereiken en doen in mijn praktijk, iets wat ik best spannend vond eerlijk gezegd. Maar sindsdien zijn er gesprekken ontstaan die ik daarvoor niet voor mogelijk had gehouden.

Lees meer
Image 1
9/2/2023

Naar huis huppelen na het oudercontact

We zitten op het oudercontact. Dat is altijd wel wat spannend eerlijk gezegd. Maar deze keer ging het goed. De leerkracht zei iets, bijna langs haar neus weg, dat mij zo onzettend blij maakte!

Lees meer
Image 1
2/2/2023

Een grote verjaardagstaart met kaarsjes en stressss

Vandaag ben ik jarig! Hipperdepiep! Ik mag 43 kaarsjes uitblazen. Vroeger zou ik dat niet zo geschreven hebben. Ik zou iets geschreven hebben als 40-en-iets of ik zou het gewoon helemaal in het midden gelaten hebben. Maar nu kregen we recent weer zo een reminder dat je gewoon blij moet zijn dat je ouder mag worden. Dus party with me, I’m 43!

Lees meer
Image 1
20/01/2023

Te jong om uitgedaagd te worden?

Er zijn zo van die momenten met mijn kinderen die ik me altijd zal blijven herinneren. Het is echt een kwestie werd van ‘voor’ en ‘na’.  Bij mijn oudste zoon was dat toen hij aan het ontbijt rekensommen maakte die vlot over de 2000 gingen.

Lees meer
Image 1
05/01/2023

Start before you are ready

‘Start before you are ready’ stond er op het plaatje boven haar bureau. Ik moest er eerst om lachen, want wat een gek idee is dat nu, om te starten met iets voor je er klaar voor bent?

Lees meer
Image 1
02/01/2023

Nog liever met zijn bloot gat in een mierenhoop

‘Mijn man gaat nog liever met zijn bloot gat in een mierenhoop zitten’, whatsapp’t een vriendin. Ik heb hen niet gevraagd om verkleed als een konijn een paintbaldoelwit te worden. Ik heb hen niet gevraagd om hun diepste geheimen in de gazet te gooien, met expliciete foto’s erbij. Ik heb hen gevraagd of ik even mocht langskomen om over [...]

Lees meer